اخلاق

شناخت و مراعات حقوق دیگران: شناخت وظیفه، پایه انجام وظیفه است. انسانها در جامعه نسبت‏به یکدیگر «وظایف متقابل‏» دارند و به‏تعبیری دیگر، بر عهده خویش نسبت‏به افراد دیگر «حقوق متقابل‏»دارند. شناخت این حقوق و انجام آنها و مراعات دو جانبه، ضامن‏تصحیح روابط و سالم‏سازی معاشرتها و زدودن کدورتها و کاهش‏اختلافها و گله‏مندیهاست. در جامعه انسانی، جز با «مراعات‏» دیگران و حقوقشان، وضع‏رفتاری سامان نمی‏پذیرد. مثلا پدر و مادر نسبت‏به فرزندان و به‏عکس، وظایفی دارند. زن در برابر شوهر و شوهر در برابر زن،تعهداتی دارد. فرمانده و سرباز، سبت‏به هم حقوق و وظایفی دارند.دو شریک با یکدیگر، کارفرما و کارگر، رئیس و مرئوس، معلم وشاگرد، همسایه با همسایه، مشاور و مشورت‏خواه، خویشاوندان وارحام نسبت‏به هم، برادران و خواهران دینی نسبت‏به یکدیگر،مسلمان با مسلمان و ... نمونه‏های دیگری از ارتباطهای اجتماعی، هرکدام نسبت‏به هم محدوده و مجموعه‏ای از تکالیف را دارند که در آیین‏اسلام، به انجام آنها توصیه شده است. این وظایف و تکالیف و حقوق، اگر: 1- «شناخته‏» شود، 2- به آنها «عمل‏» شود، 3- عمل هم دو سویه و «متقابل‏» باشد، بسیاری از مشکلات، یا پیش نخواهد آمد، یا برطرف خواهدگشت. شبیه این در قوانین راهنمایی و رانندگی وجود دارد و رانندگان اگرآن آیین‏نامه‏ها را بدانند و به آنها عمل کنند و عمل هم به صورت متقابل‏و از سوی همه رانندگان باشد، نه یکجانبه و ناقص، طبیعی است که‏بسیاری از تصادفات و حوادث و ضایعات رانندگی پیش نخواهد آمد.