فرصت در نگاه علی (علیه السلام)

این بار حلاوت کلمات ملکوتی نهج البلاغه را در چشمه‏ی زلال فرصت احساس می‏کنیم . فرصت در نگاه علی (علیه السلام) به منزله‏ی نمک و جگر سوخته است . داغ از دست رفتن فرصت‏ها، قلب علی (علیه السلام) را می‏فشارد . فرصت‏هایی که با زخم ستم و تازیانه از علی (علیه السلام) گرفته شد، و او را در کنج تنهایی و مظلومیت نشاند . برای یافتن جملات گوهر بار مولا در باب فرصت در صحیفه‏ی عرفانش، دست و دل می‏لرزد . سوز دل مولا در میان گفته‏هایش موج می‏زند: «از گریز فرصت‏ها بپرهیزید، زیرا هر گریخته‏ای باز نمی‏گردد» (۱) از دست دادن فرصت در نگاه علی (علیه السلام) بسیار دردناک است . او با جلوس بر منبر تنبه مارا خطاب قرار می‏دهد: «پیش از آنکه فرصت از دست‏برود و اندوه به بارآورد، از فرصت‏ها استفاده کنید . زیرا از دست رفتن فرصت مضر است .» (۲) «چنان نیست که هر فرصتی دست‏یافتنی باشد، چه بسا که بینا به خطا رود و کور به مقصد رسد» (۳) شگفتی کلمات و جملات نهج البلاغه در تجلی آن‏ها، در زندگی انسان‏هاست . زمانی که نهج البلاغه را می‏خوانی، گویی زندگی نامه‏ات پیش روی توست که شرح احوال تو را باز گو می‏کند: «آنان که وقتشان پایان یافته، خواستار مهلتند و آنانی که مهلت دارند، کوتاهی می‏کنند» «در آسمان نیل‏گون نهج البلاغه، فرصت‏ها هم‏چون ابرهایی هستند که با طوفان زمان می‏گذرند و مولا نیمت‏شمردن این فرصت‏ها را به شیعیان گوشزد می‏کند» (۴) تنها فرصت انسان، لحظه‏ها و ساعت‏هایی است که در پی هم می‏گذرند و انسان غافل حتی گذر آن‏ها را نیز احساس نمی‏کند . دنیا وادی مهلت و فرصت است و مرگ پایان زمان عمل . با مرگ طومار فرصت‏ها در هم می‏پیچند و فریاد «یالیتنی کنت ترابا» از اعمال دوزخ به گوش پشه‏ی خاکی می‏رسد! برای دوری از تباهی وقت‏ها در دنیا، وصایای علی (علیه السلام) بسیار دل‏نشین و گواراست: ای بندگان خدا هم اکنون به اعمال نیکو بپردازید، تا ریسمان‏های مرگ بر گلوی شما سخت نشده و روح شما برای کسب کمالات آزاد است و بدن‏ها راحت . و هنوز مهلت دارید و جای و توبه و بازگشت از گناه باقی مانده است . عمل کنید پیش از آن‏که در شدت و تنگ نای وحشت و ترس و نابودی قرار گیرید، پیش از آن که مرگ در انتظار مانده فرارسد و دست قدرتمند خدای توانا شما را بگیرد . (۵) زیرا تا لحظه‏ی مرگ به شما فرصت داده شده و مهلت عمل نیکو دارید . (۶) بدی را به تاخیر اندازید، زیرا هروقت‏بخواهید، می‏توانید آن را انجام دهید . (۷) «علمدار» ————– پی‏نوشت: ۱) حکمت ۲۴۶ . ۲) حکمت ۱۱۸ . ۳) نامه‏ی ۳۱ . ۴) حکمت ۲۱ . ۵) خطبه‏ی ۸۳ . ۶) خطبه‏ی ۲۳۷ . ۷) نامه‏ی ۳۱ .